مواد مخدر

آشنایی با انواع مواد مخدر

مواد مخدر چیست؟

مواد مخدر به موادی گفته می‌شود که از ترکیبات شیمیایی و طبیعی ساخته شده است. مصرف آن مغز و هوشیاری انسان را دچار اختلال کرده و نحوة کار بدن و ذهن را تغییر می‌دهد. فرد مصرف‌کننده بعد از مصرف مواد تغییر رفتار و خلق‌وخو را در خود احساس کرده  و وابستگی شدید جسمی و روحی به آن پیدا می‌کند و این وابستگی باعث می‌شود که فرد برای گذر موقت از این مرحله اقدام به تزریق و یا دود کردن و یا حتی استعمال مواد می‌کند.

فردی که معتاد است دو نوع وابستگی دارد:

وابستگی روانی و جسمانی

وابستگی جسمانی به مواد مخدر

  زمانی که فرد معتاد مواد را مداوم و منظم استفاده کرده و میزان آن را کم‌ یا زیاد نمی‌کند هیچ اتفاقی در بدن او نمی‌افتد اما در صورت نرسیدن مواد به بدن فرد، علائمی در بدن او ظاهر می‌شود که در بالا به آن اشاره نمودیم.

روانی: حالتی است که فرد بعد از مصرف مواد احساس رضایت دارد و برای دوری از ناراحتی میل به مصرف مجدد مواد پیدا می‌کند.

 اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر می‌تواند طی مراحل زیر اتفاق بیفتد:

۱: در ابتدا فرد برای تفریح در محیط‌های اجتماعی یا دوستانه شروع به مصرف مواد می‌کند.

۲:به تدریج آن فرد شروع به استفاده منظم از مواد مخدر می‌کند و همین باعث می‌شود که همیشه نگران و دغدغه مند در دسترس نبودن مواد مخدر باشد.

۳:در این مرحله فرد معتاد به مواد مخدر وابسته می شود و نمی‌تواند آن را کنار بگذارد و بدون آن زندگی را ادامه دهد.  در اصطلاح سلامت جسمی و روحی خود را از دست می‌دهد.

در ادامه قصد داریم شما را با انواع مواد مخدر و آسیب های آن ها آشنا کنیم.

مواد مخدر افیونی:

مواد افیونی موادی هستند که از بوتة خشخاش به دست می‌آیند که می‌توان آن را به ۳ دسته تقسیم کرد:

افیون‌های طبیعی

مانند مورفین:

مورفین نوعی از مواد افیونی است در آزمایشگاه ساخته می‌شود و در کل حدود ۲۰ نوع ماده از تریاک به دست میاورند که مورفین معروف‌ترین آنها است.

افیون‌های نیمه مصنوعی: مانند هروئین که با تغییرات شیمیایی از شیره خشخاش به دست می آید.

تریاک یا opium به معنی شیره یا عصاره است که از گیاه خشخاش به دست می‌آید گیاه خشخاش به طور سالانه کشت می‌شود خشخاش قسمتی به نام غوزه دارد که به‌اندازه یک لیموترش است و داخل این غوزه دانه‌های روغنی وجود دارد که در روغن‌های خوراکی و شیرینی‌پزی مورداستفاده قرار می‌گیرد

تریاک یک منبع اصلی برای بقیه مواد است مثلاً مورفین از تریاک به دست می‌آید و برای کاهش درد استفاده می شوت.

پس از اینکه این مواد جذب بدن شد به پلاسمای خون می‌رسد. و بعد از آن در قسمت‌هایی که خون‌رسانی می‌شود مانند کلیه، کبد و ریه جمع شده و از طریق ادرار دفع و در صورت نارسائی کلیه اثرات بسیار سمی روی بدن ایجاد می‌کنند.

مسکن‌های افیونی معمولاً در صورت مصرف کوتاه‌مدت و طبق تجویز پزشک بی‌خطر هستند اما اگر مصرف آنها بیش از مقداری که دکتر تجویز کرده باشد منجر به وابستگی  و اعتیاد میشود. همچنین به دنبال آن ممکن است مصرف بیش از حد موجب مرگ شود.

مواد مخدر توهم‌زا:

مواد توهم‌زا به موادی گفته می‌شود که آگاهی فرد از محیط اطراف و همچنین افکار و احساسات او را تغییر می‌دهد. این مواد باعث می‌گردد معتادان کارهایی را انجام دهند که در زندگی هرگز انجام نخواهند داد مثلاً از پنجره یا از پشت‌بام بپرند یا ممکن است عمیقا میل به خودکشی پیدا کنند.توهم‌زاها باعث می‌شوند که فرد معتاد تصاویری را ببیند یا صداهایی را بشنود و چیزهایی را احساس کند که واقعی به نظر می‌رسند اما در حقیقت وجود ندارند. بازه زمانی این اثرات از  ۲۰ تا ۹۰ دقیقه شروع شده و می‌تواند تا ۱۲ ساعت نیز ادامه داشته باشد مصرف‌کنندگان از تجربة این مواد به‌عنوان سفر یاد می‌کنند اگر این تجربه برای آنها ناخوشایند باشد آن را یک سفر بد می‌نامند.

تأثیرات کوتاه مواد مخدر توهم‌زا، بر روی بدن: افزایش ضربان قلب، حالت تهوع، ازدست‌دادن اشتها، حرکات ناهماهنگ، وحشت، بی‌اعتمادی شدید و بی‌دلیل به دیگران، رفتارهای عجیب‌وغریب. تأثیرات توهم‌زاها بر بدن بستگی به مقدار مصرف دارد مصرف بیش از حد مواد مخدر توهم‌زا باعث تشنج، کما و مرگ می‌شوند و مصرف‌کنندگان مواد به دلیل تغییر در خلق‌وخو آسیب جدی می‌بینند.

انواع مواد مخدر توهم‌زا:

ال اس ای: ماده مخدر یا روان‌گردانی است که طی فرایندهای شیمیایی تهیه می شوت.

قرص X: از مواد شیمیایی به دست می‌آید و با ایجاد بی‌آبی شدید در بدن مصرف حتی یک‌بار آن منجر به مرگ می شود.

ماری‌جوانا یا گل: گل از گیاهی به نام شاهدانه به دست می‌آید که باعث تحریک مغز می‌شود.

مواد مخدر استنشاقی:

به موادی گفته می‌شود که با استفاده از دود یا بخار کردن و کشیدن توسط دماغ استعمال می گردد. این ماده سابقه تاریخی بالایی دارد بیشتر مصرف‌کنندگان مواد استنشاقی مردان و نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ ساله هستند.

کوکائین مواد مخدری است که با بینی کشیده می‌شود. این مواد در اصل پودر نرمی است که از کوکائین درست می‌کنند و آن را از طریق بینی استنشاق می‌کنند

مواد های دیگری مانند: مواد پاک‌کننده، استون، لاک ناخن، گاز فندک، بنزین و نفت به علت اینکه در دسترس عموم مردم هستند و ممنوعیتی ندارند بیشترین استفاده را دارند معتادانی که این مواد را از طریق بینی استنشاق می‌کنند دچار تغییرات رفتاری و روانی می‌شوند مثل پرخاشگری، تهاجم، بی‌تفاوتی، تحریک شدن پوست اطراف بینی، اختلال دید، و لرزش اندام

این‌گونه مواد با استفاده از بینی استنشاق شده یا با اسپری کردن مستقیم ماده داخل بینی یا دهان استعمال می‌شوند که ۵ الی ۴۵ دقیقه بیشتر در بدن باقی نمی‌ماند، و با بازدم کردن از ریه خارج می‌شود،همچنین بعد از ۴ تا ۱۰ ساعت آن ماده وارد خون شده و با آزمایش گرفتن می‌توان فهمید که فرد مواد استنشاقی مصرف کرده است یا خیر.

طبقه‌بندی مواد مخدر:

مواد مخدر را به ۴ دسته می‌توان تقسیم‌بندی کرد

دستة اول مواد مخدر گیاهی:

تریاک: یک ماده مخدر کاملاً گیاهی است که از خشخاش به دست می‌آید.باید بدانید سوخته و شیره آن هم قابلیت مصرف و استعمال را دارد.

واردکردن، صادرکردن، فروختن و خریدن این ماده جرم محسوب شده و مجازات آن بسته به‌اندازه آن دارد.

مورفین: از هر ۱۰ کیلو تریاک و با ترکیب کردن آن با مواد شیمیایی، به دست می‌آید و اثرات آن روی بدن بیشتر، و مجازات آن هم از تریاک سنگین‌تر است.

هروئین: از هر ۹۰۰ گرم مورفین هروئین به دست می‌آید که خرید و. و فروش این ماده هم مانند مورفین و تریاک مجازات سنگینی دارد.

کدئین: کدئین نیز از مشتقات تریاک به دست می‌آید که یا به‌صورت قرص، یا شربت استفاده می‌شود. این دارو اثرات بیهوشی و تسکین درد داشته و مصرف مداوم آن باعث اعتیاد می‌شود و دستگاه تنفسی و گوارشی را دچار اختلال می‌کند.

دستة دوم مواد روان‌گردان گیاهی:

حشیش و کوکائین از معروف‌ترین مواد های روان‌گردان می‌باشند. حشیش با نام دیگری مانند: ماری‌جوانا، بنگ و چرس گراس شناخته می‌شود.از گیاه شاهدانه به دست می‌آید.

همچنین کوکائین از برگ‌های درخت کوکا گرفته می‌شود و اثرات خیلی بدی در بدن دارد. مانند: اختلال در گوارش، اختلال در مغز، بیهوشی، فراموشی

دستة سوم مواد روان‌گردان صنعتی یا شیمیایی:

مانند  ال اس ای، شیشه، نورجیزک و تمجیزک و نخ

دستة چهارم مواد مخدر مجاز:

مواد های مخدر مجاز به‌صورت قرص و آمپول وجود دارند مانند قرص‌های استامینوفن داروهای آرام‌بخش نظیر دیازپام و الکسازپام و آمپول‌های بیهوشی که برای عمل جراحی توسط پزشک استفاده می شود. البته این نوع دارو توسط پزشک باید تجویز شود. و مصرف زیاد و خودسرانه آنها مانند بقیه داروها عوارضی را روی بدن دارند.

اختلال‌های ناشی از مواد مخدر – عوارض مواد مخدر:

مصرف مواد در دوره نوجوانی باعث دوری از خانواده و افت تحصیلی می‌شود و آینده فرد را مختل می‌کند. مصرف مواد روی جسم و روح و روان و مغز فرد تأثیر مستقیمی دارد که از این علائم می‌توان به سکته مغزی، ناباروری در زنان، بیماری‌های کلیوی، اختلالات تنفسی، بیماری‌های دهان و دندان، افسردگی‌های شدید، گوشه‌گیری، پرخاشگری، کاهش وزن اشاره کرد. افرادی که مواد مصرف می‌کنند و توان مالی ندارند برای به‌دست‌آوردن مواد دست به هر کاری نظیر اخاذی، دزدی و تهدید دیگران میزنند. تا با پول حاصل از آن مواد تهیه کنند میتوان گفت مغز آنها در این زمان قدرت تفکر نداشته و  نمیتوانند خوب یا بد بودن کار خود را تشخیص دهند

افرادی که از قبل بیماری‌های عصبی و روانی، اضطراب‌های شدید و ترس‌های شدید داشته‌اند برای تسکین درد خود بیشتر به‌سوی مواد گرایش پیدا می‌کنند غافل از اینکه مصرف واد نه تنها تسکین بر درد های روحی جسمی نیست بلکه مشکل اعتیاد نیز به سایر مشکلاتشان افزوده میشود.

فردی که درگیر اعتیاد است اگر مواد مخدر به بدن معتاد نرسد دچار حالتی می‌شود. که به آن خماری می‌گویند که علائمی مانند: عرق‌های شدید، بی‌خوابی، کابوس، تهوع و استفراغ، بی‌قراری، افسردگی و توهم در فرد ایجاد میکند.

در مواردی دیده شده که بعضی مواقع فرد در اثر مصرف شیشه یا مواد توهم‌زا به خود یا اطرافیان صدمه وارد می کند.

یکی دیگر از مشکلاتی که مواد مخدر ایجاد می‌کند فروپاشی خانواده است.  وابستگی شدید روحی و جسمی فرد به مواد باعث اختلال در ریتم طبیعی زندگی شده و به دنبال آن مشکلات مالی و خانوادگی گریبان گیر او میشوند. متاسفانه بر طبق آمار رسمی سهم زیادی از تعداد طلاق مربوط به اعتیاد می‌باشد.

عواملی که باعث می‌شود فرد بیشتر به‌سوی مواد کشیده شود:

محیط اطراف: فرد در این شرایط مقابل گروهی از دوستان قرار می‌گیرد که او را تشویق می‌کند . این تشویق ها  باعث وسوسه شده و فرد برای اولین بار مصرف مواد مخدر را تجربه میکند.

زمانی که استفاده فرد از مواد مخدر از کنترل خارج شود. نیاز به یک روانپزشک یا روان‌شناس برای کنترل مصرف دارد برای کنترل اسیب ها و حداقلی شدن آنها .

ترک اعتیاد به مواد مخدر:

اعتیاد بر کل زندگی فرد از جمله شغل، سلامتی، و روابط تأثیر می‌گذارد و کسی که قصد ترک اعتیاد به مواد مخدر را دارد و می‌خواهد که در این راه موفق شود باید روش‌های جدید و درستی را برای ترک انتخاب کند برای مثال کسی که به مواد اعتیاد پیدا کرده و دلیل این اعتیاد و وابستگی‌اش برای کنترل درد و استرس بوده است باید روش‌های متناسب با عامل اولیه شروع عارضه را برای ترک انتخاب کند.

درمان اعتیاد یک روش آسان و سریع نیست و هرچه مدت مصرف فرد بیشترباشد قطعاً ترک آن هم طولانی‌تر و سخت‌تر خواهد بود و برای ترک کردن نیاز به پشتیبان دارد که این پشتیبان می‌تواند: خانواده، روانپزشک، مراکز درمانی اعتیاد و دوستان یا هرکس دیگری باشد. مثلاً خانواده یا دوستان خوب تأثیر بسیار زیادی روی فرد دارند. و حمایت کردن آنها یک سرمایه ارزشمند برای فرد است. زیرا افرادی که در همراهی خانواده را در حین ترک دارند. بسیار موفق تر از افرادی هستند که تنها تصمیم بر ترک گرفته اند و پشتیبانی ندارند.

اگر فردی دچار استرس، تنهایی، ناامیدی یا عصبانیت شود می‌تواند مشکل خود را با خانواده درمیان بگذارد و آن را حل کند. اما کسی که خانواده‌ را درکنار خود ندارد مجبور می‌شود. برای تسکین درد مجدد به مواد رو آورده و ترک سخت تری را تجربه کند.

کسی که استرس شدید دارد. زود عصبانی می‌شود. یا کسی که در تحت درمان ترک است. اگر احساس کند. که به مواد نیاز دارد بهتر است. که از راهکارهای زیر استفاده کند:

برای رفع استرس و کاهش فشارات روانی خود پیاده‌روی کند. و از یک منظره زیبا لذت ببرد. چشمان خود را ببندد. و مکانی آرام را تصور کند، به حمام برود.

عواملی که اشتیاق فرد به مواد مخدر را کنترل می‌کند:

۱:از دوستانی که مواد استفاده می‌کنند. دوری کنید. و فاصله بگیرید. و به کسانی که پشتیبان شما برای ترک مواد هستند. نزدیک شوید. نه به کسانی که شما را وسوسه می‌کنند. که به عادت‌های بد گذشته برگردید.

۲:ورزش کنید ورزش‌هایی مانند یوگا که روی مغز تأثیر دارند و استرس را کم می‌کنند.

۳:درگیر یک فعالیت که حواستان را پرت کند بشوید. آواز بخوانید. با دوستانتان به پیاده‌روی بروید، فیلم ببینید.

۴:مراقبت از یک حیوان خانگی را برعهده بگیرید.

۵:اوقات خود را بیشتر در طبیعت بگذرانید

۶:وارد جامعه شوید

۷:مراقب سلامتی خود باشید و مواد غذایی سالم مصرف کنید تا انرژی بدنتان تأمین شود

۸:خواب کافی داشته باشد

در نتیجه فرد باید از محیط، دوستان یا عوامل دیگری که باعث می‌شود به سمت و سوی مصرف مواد بازگردد دوری کند و از عواملی که اشتیاق او را به مواد مخدر کنترل می‌کند استفاده نماید . اعتیاد و مصرف مواد مخدر نه‌تنها به خود فرد آسیب می‌رساند. بلکه تمام شبکه‌های اجتماعی از خانواده تا دوستان تا محیط‌های تحصیلی و شغلی را در برمی‌گیرد. و زندگی اجتماعی، روانی و فردی معتاد را مختل می‌کند. همچنین بهترین روش برای پیشگیری از اعتیاد. دوری از محرک‌ها می باشد، که اکیداً پیشنهاد می‌گردد.در مقاله‌های بعدی با ما همراه باشید. و مهارت‌های زندگی سالم بیشتر بیاموزید