در ترک اعتیاد روش های ترک اعتیاد
روش‌های ترک اعتیاد
اعتیاد یک بیماری پیچیده است که می‌تواند زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد و عوارض روانی و جسمانی را به دنبال دارد این بیماری یک بیماری مزمن می‌تواند طولانی‌مدت باشد اما برای ترک آن راهکارهایی نیز ارائه شده است گاهی اوقات این سؤال مطرح است که آیا اعتیاد به مواد مخدر قابل‌درمان است؟ بله ساده نیست اما غیرممکن هم نیست، بااراده و روش‌هایی که گفته شده می‌توان روند درمان را پیش گرفت.
روش‌های ترک اعتیاد عبارت‌اند از:
- ترک به روش ماتریکس
- ترک اعتیاد با روش روان‌درمانی
- ترک اعتیاد در خانه
- صحبت با مشاوره
- مشورت با پزشک
- پیگیری طولانی‌مدت برای جلوگیری از عود
انواع داروهای ترک اعتیاد
- بوپرنورفین
- متادون
- نایکسان
- نالتروکسان
- حب الشفا یا حب جدوار
بوپرنورفین
این دارو یک داروی ترک اعتیاد است که برای تسکین دردهای شدید استفاده می‌شود از این دارو برای ترک موادی مثل هروئین و کوکائین مورداستفاده قرار می‌گیرد. اما باید به این نکته نیز دقت داشت که مصرف خودسرانه این دارو می‌تواند به‌خودی‌خود اعتیادآور باشد. این دارو ضد درد، مسکن و جایگزین مواد مخدر است. بوپرنورفین یا (ب ۲) همانند داروهای دیگر عوارض های دارد این عوارض ها شامل استفراغ، آبریزش بینی، مشکلات تنفسی، تهوع، اختلال در خواب، اضطراب و افسردگی، یبوست، سردرد، معده درد، کمردرد، ضعف و خستگی می‌باشد.
متادون
متادون یک داروی صنعتی است و برای ترک استفاده می‌شود. این دارو می‌تواند جایگزین مواد مخدر باشد و از علائم ترک اعتیاد جلوگیری کند. این دارو باید توسط پزشک تجویز شود و به‌عنوان مسکن برای دردهای مزمن مورداستفاده قرار گیرد. متادون خود به‌تنهایی نمی‌تواند باعث ترک اعتیاد شود و فقط جزئی از روند درمان است. گاهی اوقات مصرف متادون ممکن است خطرات جدی داشته باشد. اگر فردی بیماری آسم، انسداد روده، مشکلات تنفسی دارد برای مصرف متادون باید حتماً با پزشک مشورت کند. مصرف متادون هم مانند دیگر داروها عوارضی را به همراه دارد که این عوارض باید توسط پزشک بررسی شود.
– تپش قلب
– دردهای شکمی
– کاهش و سنگینی تنفس
– اختلالات فشارخون
– سردرد و سرگیجه
نایکسان
نایکسان نیز یک داروی ترک اعتیاد است که در درمان بسیار مؤثرمی باشد. این دارو سیستم عصبی را از مواد مخدر پاک و از ورود مواد مخدر جدید جلوگیری می‌کند. نایکسان به‌صورت مستقیم جذب گیرنده‌های عصبی مغز می‌شود. اگر فردی از این دارو استفاده کند در صورت استفاده مجدد از مواد مخدر دچار تهوع و استفراغ می‌شود. ترک اعتیاد با استفاده از این دارو بسیار سریع صورت می‌گیرد همچنین از این دارو برای درمان و تشخیص مسمومیت و کمای ناشی از مواد مخدر استفاده می‌شود. در صورت استفاده از این دارو اگر با علائم زیر مواجه شدید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
– اختلال در تمرکز
– استفراغ
– تهوع
– تغییرات فشارخون
– بی‌اشتهایی
نالتروکسان
این دارو از دستة داروهای مورفینی می‌باشد که برای درمان اعتیاد به مواد مخدر استفاده می‌شود. این دارو میل مصرف به مواد مخدر را در فرد کاهش می‌دهد. فردی که از این دارو استفاده می‌کند تا زمان مصرف این دارو اگر دوباره مواد مخدر مصرف کند احساس خوب ناشی از مواد را تجربه نمی‌کند. نالتروکسان هم مانند داروهای دیگر عوارض ناشی از مصرف را دارد این عوارض شامل عصبانیت، اختلال در خواب، سردرد، درد در ناحیه شکم، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ، خشکی دهان، خستگی غیرمعمول، اضطراب و بی‌قراری، درد مفاصل و عضلات، حساسیت محل تزریق (خارش، التهاب، درد و…)، عفونت دستگاه تنفسی می‌باشد. در صورت مشاهده هریک از این علائم حتماً به پزشک مراجعه کنید.
حب الشفا یا حب جدوار
حب الشفا یا حب جدوار یک داروی گیاهی است که علاوه بر ترک برای دردهای مزمن و ضعف جسمی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این دارو در کنار داروهای اصلی استفاده می‌شود.
ترک اعتیاد به روش روان‌درمانی
به‌گفتة روانکاوان ریشه اصلی اعتیاد در مشکلات روانی می‌باشد. اعتیاد در کارکرد عاطفه، آشفتگی بنیادی، روابط شیئی در کل مشکلات ناشی از روان‌شناختی نقص ایجاد می‌کند از نظر روانکاوان حل مشکلات روانی در درمان اعتیاد مواد مخدر بسیار مهم است آنها باور دارند که اگر این مشکلات روانی از بین بروند اعتیاد به‌عنوان یک علامت نیز برطرف خواهد شد؛ بنابراین هدف درمان، کمک به بیمار جهت افزایش عملکرد بیمار می‌باشد. یکی از وظایف اصلی روانکاو گرفتن تاریخچه چگونگی مصرف مواد و مراحل رشد است. روانکاوان معمولاً خودیاری و پیشگیری از بازگشت را از مهم‌ترین عناصر درمان اعتیاد می‌دانند. از دید روانکاوان اعتیاد به‌عنوان تلاش‌های سازگارانه برای کاهش دردها و رنج‌ها و ترمیم نقایص فرد به شمار می‌رود و درمان نیز به تنظیم عواطف دردناک، یادگیری مهارت‌های روان‌شناختی، پذیرش واقعیت و افزایش تدریجی تحمل به فرد کمک می‌کند.
ترک اعتیاد به روش ماتریکس
ترک اعتیاد به روش ماتریکس از رویکردهای مختلفی بهره می‌برد که هرکدام از این رویکردها نیز به‌تنهایی موفقیت و اثرگذاری بالایی دارند.این روش برای مواد محرک از جمله کوکائین و شیشه بکار می‌رود. یکی از مزیت‌های روش ماتریکس این است که برای هر لحظه زندگی فرد برنامه خاص و عینی دارد و نیازی به بستری شدن نمی‌باشد به همین دلیل این مسئله باعث می‌شود که فرد بتواند زندگی عادی خود را ادامه دهد.
روش ماتریکس به حضور چندروزه افراد در هفته به مدت چند ساعت بیمار در مرکز درمانی نیاز دارد. در این درمان نیازی به بستری و حضور دائم افراد در مرکز درمانی نیست و افراد می‌توانند زندگی عادی خود را داشته باشند. این مدل درمانی در سطح بالایی قرار دارد و برای هر جلسه و هر مرحله از درمان اقدامات و مباحث معینی تعیین می‌شود. ترک به روش ماتریکس برای ۱۶ هفته طراحی شده است اما بسته به وضعیت بیمار می‌تواند تا یک سال نیز طول بکشد. مطالعات نشان داده است که روش ماتریکس از اثرگذاری و ماندگاری در ترک از سطح بالایی برخوردار است. بسیاری از مراکز ترک اعتیاد و سازمان‌ها در سراسر دنیا از این روش به‌عنوان مؤثرترین روش ترک اعتیاد به مواد استفاده می‌کنند.
هر روش درمانی برای تأثیرگذاری به پایه‌های مستحکمی نیاز دارد این روش نیز به‌عنوان یک روش درمانی از پایه‌های مختلفی بهره می‌برند که هرکدام از این روش‌ها نیز به‌تنهایی موفقیت و اثرگذاری بالایی دارند که موجب می‌شود ترک اعتیاد به روش ماتریکس تأثیرگذاری بسیار بالایی داشته باشد. پایه‌های درمان در
روش ماتریکس عبارت‌اند از:
(CBT)درمان شناختی رفتاری
گروه‌درمانی
رفتاردرمانی
درمان فردمحور و حمایتی
ارتقاء مهارت‌های اجتماعی
مشاوره خانواده و زوج‌درمانی
مصاحبه انگیزشی
NA گروه‌های
برگزاری جلسات در روش ماتریکس
در مدل ماتریکس معمولاً هر هفته و در سه روز جلسات را برگزار می‌کنند. سایر روش‌های دیگر مورداستفاده در همین روش درمانی در روزهای دیگر برگزار می‌شود. طی دوره درمان جلسات منظم و به‌صورت فردی برپا می‌شود.
در این جلسات درمانگر از تکنیک‌های مصاحبه انگیزشی و شناختی رفتاری فرد در برابر تعارضات خود کمک می‌کند. طی دوره درمان، درمانگر با خانواده و افراد مهم در زندگی بیمار جلساتی برگزار می‌کند که در مورد مشکل بیمار، نقش خانواده در بهبودی بیمار، اعتیاد و روند درمان آموزش‌هایی به خانواده داده می‌شود.
ترک اعتیاد به روش ماتریکس ۸ جلسه گروهی دارد که این گروه‌ها به‌منظور آموزش مهارت‌های بازپروری برگزار می‌شود. این جلسه‌ها بیشتر از آنکه درمانی باشند آموزشی هستند که معمولاً تا یک ماه بعد از شروع درمان به پایان می‌رسند و توسط درمانگر برگزار می‌شوند.
اصولی در روش ترک به شیوه ماتریکس وجود دارد که در روند درمان می‌تواند مؤثر باشد این اصول شامل:
رابطه‌ای محکم و قوی درعین‌حال محترمانه بین بیمار و درمانگر –
دنبال‌کردن ساختار درمان و توجه به بیمار –
اطلاعات دقیق ماده مصرفی به بیمار –
درمانگر باید از روش‌های تأثیرگذار در درمان استفاده کند –
ترغیب و تشویق افراد به رفتارهای صحیح و خاموشی رفتارهای منفی –
آموزش به خانواده درباره اعتیاد و فرایند درمان و مشارکت آنها در روند درمان –
ترغیب و تشویق بیمار به شرکت در جلسات مفید غیر از جلسات ماتریکس –
پایش مصرف مواد با آزمایش ادرار –
برای اینکه بیشترین بهره را از روش ماتریکس ببرید اولین قدم انتخاب درمانگر مناسب می‌باشد زیرا درمانگر در مدل ماتریکس وظیفه مدیریت جلسه‌های درمانی خانوادگی، گروهی و فردی را به عهده دارد بنابراین، این عمل در روند درمان بسیار مؤثر است. تشویق بیمار در شرایط پیشرفت و شرکت در جلسات و فعالیت‌هایی غیر از فعالیت‌های ماتریکس نیز به عهده درمانگر است همچنین وظیفه آموزش فردی به بیمار و ایجاد انگیزه در بیمار را به عهده دارد. در واقع درمانگر نقش مربی را در روش ماتریکس ایفا می‌کند. او با ایجاد فضایی صمیمی، گرم، همدلانه و امن در رفع نیازها و بهبودی بیمار نقش بسزایی دارد.
عوارض ترک اعتیاد غیراصولی
اگر تصمیم به ترک اعتیاد گرفته‌اید حتماً باید با پزشک مشورت کنید و راهنمایی‌های لازم را از پزشک بگیرید ترک اعتیاد خودسرانه می‌تواند مشکل‌ساز شود و خطراتی را به همراه داشته باشد. عوارض ترک اعتیاد می‌تواند مشکلات روانی مثل افسردگی، اضطراب، اختلال در خواب، روان‌پریشی، اختلال در غذا خوردن و رفتار و در مشکلات جسمی ممکن است لرزش، ناراحتی‌های معده، احساس ناراحتی و افسردگی را به همراه داشته باشد. حتی گاهی ممکن است با کوچک‌ترین حرف از سوی اطرافیان فرد ناراحت شود. در این باره هم اگر با پزشک صحبت کنید راه‌حل‌های مناسب‌تری برای حل این مشکلات دارد. معمولاً علائم ترک اعتیاد در طی یک یا دوهفته بعد از ترک رد می‌شود اما بسته به وضعیت بیمار ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد.
مراقبت‌های بعد از ترک اعتیاد
ترک اعتیاد قدم مهمی در رسیدن به‌سلامتی افراد می‌باشد ولی تا سلامتی کامل راه زیادی باقی‌مانده است. افرادی که اعتیاد را کنار گذاشته و درمان آن را به پایان رسانده‌اند شاید فکر کنند که ترک اعتیاد نسبت به مخدرهای اعتیادآور مانند: قرص‌های اعتیادآور، سیگار، قلیان، تریاک و… به‌سرعت انجام شده و آنها سلامتی کامل خود را به دست آورده‌اند اما این‌طور نیست.
همان‌طور که در بالا گفتیم تا سلامتی کامل راه زیادی باقی‌مانده است. مراقبت‌های بعد از ترک اعتیاد در چند سال اول بسیار اهمیت دارد و باید حتماً این مراقبت‌ها رعایت شود البته مراقبت‌های بعد از ترک اعتیاد در نوع مصرف مواد افراد متفاوت می‌باشد. اولین قدم این مراقبت‌ها سم‌زدایی است. پزشکان و متخصصان ترک اعتیاد در زمان سم‌زدایی مهارت‌های لازم را به شخص آموزش می‌دهند. این آموزش‌ها می‌توانند در موفقیت و مقاومت آنها در برابر وسوسه دوباره کمک زیادی کنند.
مراقبت‌های بعد از ترک اعتیاد تا زمانی که فرد احساس کرد که دارای یک زندگی سالم می‌باشد و خود را نسبت به ترک اعتیاد متعهد بداند توسط پزشکان و متخصصان ادامه دارد. خطر احتمال بازگشت افراد به اعتیاد به ۶۰ روز اول بعد از مرخص شدن از مراکز ترک اعتیاد بستگی دارد و این ۶۰ روز می‌تواند بسیار خطرناک باشد. اما بعد از گذشت ۶۰ روز از ترخیص شدن از مراکز ترک اعتیاد اگر فرد معتاد به سراغ اعتیاد نرفت خطر تقریباً رفع شده است.
روش مراقبت‌های بعد از ترک اعتیاد
یکی از مهم‌ترین کارها بعد از ترک اعتیاد که می‌تواند روحیه افراد را تقویت و آگاهی آنها را نسبت به اعتیاد افزایش دهد تشویق دوستان، خانواده و اطرافیانش در موفقیت‌های افراد در برنامه مراقبت‌های بعد از ترک اعتیاد می‌باشد. این کار باعث می‌شود که بیمار احساس تعلق کند این اهداف با خدمات زیر به نتیجه می‌رسد:
مشاوره
یکی از مهم‌ترین بخش بازتوانی اعتیاد مشاوره است. این روش شیوه پیشگیری رفتاری و شناسایی و محرک‌هایی که منجر به سوءمصرف مواد مخدر می‌شوند را آموزش می‌دهد. این جلسات بعد از ترک نباید قطع شوند و باید ادامه داشته باشند تا بسیاری از مشکلات و چالش‌هایی که بیمار با آنها روبه‌رو می‌شود برطرف شود. این مشکلات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
۱-استرس شغلی
۲-مشاوره فردی، گروهی و خانوادگی
۳-افزایش آگاهی خانواده دررابطه‌با اعتیاد
۴-حل مناقشات خانگی
مدیریت موردی
یکی از مهم‌ترین بخش‌های درمان اعتیاد مدیریت موردی است. این گروه فعالیت خود را بعد از ترخیص بیمار از مراکز ترک اعتیاد آغاز می‌کند. درست وقتی‌که بیمار تصمیم می‌گیرد دوباره وارد جامعه شود. این گروه به شکل راهنما، مدافع، مشاور و پشتیبان ظاهر می‌شوند و به آنها در پیداکردن پزشک مناسب، مسکن مناسب و… کمک می‌کنند.
ترک اعتیاد در خانه
بعضی از افراد که درگیر اعتیاد می‌باشند بعد از مدتی تصمیم به ترک آن می‌گیرند، افرادی که در ترک اعتیاد به فرد معتاد کمک می‌کنند قطعاً در این باره تخصصی‌های لازم را دارا می‌باشند. اما بعضی از افراد تصمیم دارند که به‌تنهایی بر اعتیاد خود غلبه کنند به همین دلیل تصمیم بر ترک اعتیاد در منزل می‌گیرند. این افراد باید در تمام مراحل ترک اعتیاد، سم‌زدایی را بدون کمک از دیگران بتوانند انجام دهند و در برابر همه علائم ترک، مشکلات و موانعی که پیش‌رو دارد به‌تنهایی مقابله کند که این امر بسیار کار سختی است و به بیمار فشار زیادی وارد می‌شود.
افرادی که تصمیم به ترک اعتیاد در خانه دارند بهتر است موارد زیر را بخوانند تا نسبت به موانع و خطرات آن آگاه شوند:
عدم خودآگاهی
همواره با افرادی که در مراکز درمانی ترک اعتیاد تحت درمان هستند گفتگو شده و به آنها روحیه داده می‌شود تا انگیزه‌شان به‌تدریج بیشتر شود و به خودآگاهی برسند. شاید اوایل این گفت‌وگوها سخت و ناراحت‌کننده باشد ولی به‌تدریج با تلاش پزشکان و متخصصان این کار بهتر پیش می‌رود و افراد به خودآگاهی می‌رسند، اما افرادی که تصمیم به ترک اعتیاد در منزل گرفته‌اند خود را از داشتن این مزیت محروم می‌کنند.
معتاد نمی‌تواند مشاور خودش باشد.
بسیاری از افراد که به مواد مخدر اعتیاد دارند و با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند با مراجعه به مراکز ترک اعتیاد شانس خود را برای ترک بدون بازگشت امتحان می‌کنند. در این مراکز با آنها صحبت‌های صورت می‌گیرد که آنها را به زندگی امیدوار می‌کند و همین صحبت‌ها و مشاوره‌ها می‌تواند انگیزه ادامه زندگی را در آنها ایجاد کند، اما افرادی که روش ترک اعتیاد در خانه را انتخاب کرده‌اند خود را از این مشاوره‌ها و صحبت‌ها محروم می‌کنند چون آنها نمی‌توانند مشاور خوبی برای خودشان باشند.
افسردگی
معمولاً افرادی که تصمیم گرفته‌اند به‌تنهایی اعتیاد را ترک کنند خانواده‌هایشان از اعتیاد آنها باخبر نیستند و همچنین از ترک او نیز خبر ندارند، همچنین در بین اطرافیان و دوستانش نیز کسی وجود ندارد که با آنها صحبت کند و درباره این اقدامش از او کمک بگیرد. در این حالت افراد دچار افسردگی و احساس درماندگی شدیدی می‌شوند و از آنجایی که این نوع ترک اعتیاد تدریجی محسوب می‌شود و فرد مدت زیادی تنها می‌باشد رفته‌رفته افسرده خواهند شد و در این نوع ترک احتمال بازگشت به مواد بعد از ترک بیشتر است.
قرارگرفتن در محیطی ناامن
ترک اعتیاد یک فرایند بسیار حساس است و عوامل مختلفی مانند: رفتار خانواده، جامعه، محیط دوستانه و… روی آن تأثیر می‌گذارد به همین دلیل برای اینکه ترک اعتیاد مؤثر باشد باید روند درمان در محیطی امن انجام شود. هرکدام از این عوامل می‌تواند موفقیت در درمان و تأثیر برنامه ترک اعتیاد را دچار اختلال کند. اگر ترک اعتیاد در محیطی امن صورت گیرد این عوامل کمتر و شانس موفقیت در روند درمان بیشتر می‌شود. ساده‌ترین روش ترک اعتیاد، ترک در کمپ و کلینیک و یا تحت‌نظر پزشک است که ضمن ایجاد محیط امن، کمک شایانی به ترک اعتیاد بدون درد و یا حداقل با درد کمتری به فرد بیمار می‌کند .
مصرف خودسرانه دارو
افرادی که مسیر ترک در خانه را انتخاب کرده‌اند وقتی می‌خواهند ترک کنند ناخودآگاه و به‌صورت خودسرانه اقدام به مصرف بعضی از داروها مانند متادون، بوپونورفین، نالتروکسان، نایکسان و دیگر داروها می‌کنند اما متأسفانه بعد از مدتی این داروها باعث اعتیاد می‌شوند لذا توصیه می‌شود که هیچ دارویی را خودسرانه و بدون تجویز پزشک مصرف نکنند.
خماری
به ازبین‌رفتن علائم نئشگی در اثر مصرف مواد مخدر خماری می‌گویند.
علائم خماری
خماری علائم مختلفی دارد. این علائم به وضعیت بدن افراد، نوع مصرف مواد و… بستگی دارد. بهتر است علائم خماری را بشناسید تا به‌خوبی آن را تشخیص دهید. این علائم خماری عبارت‌اند از:
۱- سردرد
۲- دل‌درد
۳- درد عضلانی
۴- کم‌شدن حافظه
۵- حالت تهوع
۶- اسهال
۷- تشنگی زیاد
۸- تمرکز
۹- اختلال در وضعیت بدن (نا تعادلی)
۱۰- بالارفتن ضربان قلب
۱۱- سرگیجه
۱۲- افسردگی
۱۳- اضطراب
درمان‌های مؤثر برای ازبین‌بردن خماری
در ایام خماری و ترک اعتیاد در ماه اول، تحت هیچ شرایطی لبنیات مصرف نشود.
آب ترشی: نمک و سرکه مایع ترشی هستند که به تأمین آب بدن کمک می‌کنند؛ بنابراین برای درمان خماری توصیه می‌شود حتماً استفاده شود.
قهوه: بسیاری از افراد که خمار هستند قهوه استفاده می‌کنند. قهوه در درمان خماری و سردردهای میگرنی بسیار مؤثر است.
منیزیم: این ماده باعث می‌شود که افراد از دست خماری رهایی یابند زیرا منیزیم یک ماده مغذی است که برای بدن بسیار ضروری است و در ازبین‌بردن درد و فشار نقش بسزایی دارد. مصرف ۴۰۰ میلی‌گرم منیزیم می‌تواند خماری را در افرادی که مصرف الکل زیادی دارند و افرادی که از دیابت رنج می‌برند را از بین ببرد.
چای زنجبیل: یکی دیگر از راه‌هایی که می‌تواند در درمان خماری مؤثر باشد مصرف چای زنجبیل است .و علائم آن را برطرف کند. چای زنجبیل قند خون را تنظیم کرده و مشکلات گوارشی را برطرف می‌سازد. همچنین چای زنجبیل از حالت تهوع جلوگیری می‌کند.
سخن آخر
از تمام مطالب فوق نتیجه می‌گیریم که ترک راهی سخت اما شدنی است. روش‌های زیادی برای آن وجود دارد که ما در نحوینو به دنبال یافتن بهترین شیوه‌ها هستیم اما بدانید هر روشی نیازمند یک مکمل است که بدون آن هیچ توفیقی حاصل نمی‌شود،.
و آن چیزی جزء اراده نیست، خواستن توانستن است اما به شرطی که این خواستن به مرحله عمل برسد، چنان که حضرت سعدی می‌فرماید، کار به عمل بر آید به سخنرانی نیست.اما جایی برای نگرانی وجود ندارد، شما تنها نیستید نحوینو در کنار شماست تا در این مسیر پر پیچ‌وخم شمارا یاری کند. نحوینو با تشکیل گروه‌هایی از افراد که همگی با مشکل اعتیاد دست‌وپنجه نرم کرده‌اند و اکنون در مراحل ترک هستند سعی دارد به شما کمک کند. درست مانند گروه‌های NA که روی انتقال تجربه از افراد پیشکسوت به افراد تازه‌کار در پاکی از مواد متمرکز است. برای دیدن این اجتماعات به‌صورت کاملاً ناشناس می‌توانید در بخش مشارکت‌های سایت عضو شوید.
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه